Bob Kane ve Bill Finger’ın ailemizin yarasasını yaratırken yaşadıklarına yazımızın ilk bölümünde değinmiştik. Okumayanları şuradan yönlendirelim. Şimdi 2. kısmımıza geldik. Bob Kane haklı mıydı?
Her şeyden önce Bob Kane’in 1965’te söylediği şu söze bakalım:
“Batman’in altın çağında serimi tek başıma çizdim, çiniledim ve harflendirdim…Doğrusu, bugün Batman hikayelerinin %90’ını hala ben çiziyorum.”
Les Daniels’in 1999 tarihinde çıkan Batman: The Complete History kitabında Bob Kane, Batman’i yaratırken üç şeyden ilham aldığını söylüyor: 1. Douglas Fairbanks’in The Mark of Zorro filmi, 2. Leonardo da Vinci’nin Ornithopter çizimleri, 3. 1930 tarihli The Bat Whispers filmi.
Kane’in iddialarına bakalım.
1. The Mark of Zorro
_01.jpg)
Bob Kane, Batman karakterini yaratırken Zorro’dan ilham aldığını söylüyor. Batman okurları yakından bilirler bu filmi. Bir akşam baba, anne ve küçük oğulları bir sokak serserisi tarafından saldırıya uğramadan hemen önce bu filmden çıkmışlardı. Ama gelin görün ki Zorro ile Batman’in tek alakası bu!
- Zorro fakir bir züppe olarak resmediliyordu, Batman ise playboydu.
- Zorro alaycı, çok bilmiş, rakibin sinirini bozan biriyken Batman yine ciddiydi.
- Zorro kılıç kullanıyordu, orijinal Batman ise silah kullanıyordu.
- Afişinde gördüğümüz kadarıyla kırmızı ve mavi renkleri tercih eden Zorro’nun yerine Batman siyah ve griden yanaydı. (tabi yine de film siyah beyazdı)
Özetle, Batman’i yaratırken Zorro’dan ilham aldım demek ile Örümcek Adam’dan ilham aldım demek neredeyse aynı şey. Zira Zorro ve Batman birbirlerine o kadar zıt karakterler. Yine de siyah-beyaz bir filmde bir suç savaşçısı etkileyici olabilir tabi ki de.
2. Leonardo da Vinci’nin ornithopter çizimleri
Efendim, ornithopter şu mantıkla çalışan bir şey:
Da Vinci’nin bu ornithopter için yaptığı ilk planlar ve çizimler şunlardı:
Proje eğer nihayete erseydi, da Vinci’nin ornithopteri şu şekilde işleyecekti:
Ornithopterin, Batman’e ilham vermiş olması mantıklı gibi durmakta. Nitekim, Bob Kane otobiyografisinde “Robert Kane 1/17/34” olarak yani Batman’i çizmeden 5 yıl önce çizdiği çizimleri göstermekteydi.
Bob Kane soldaki çizimleri 1934’te, sağdakileri ise 1938 yılında yaptığını söylüyordu. Fakat ne yazık ki işin acı bir yanı var. Çizimler üzerindeki en büyük iddia tarihlerin yanlış olduğu iddiasıydı.
İddia birçok kişi tarafından dile getirilse de asıl yankı bulması Gerard Jones’un 2005 yılında yazdığı “Men of Tomorrow: Geeks, Gangsters, and the Birth of the Comic Book” kitabından sonra olmuştu. Burada Jones, Kane’in karakteri sahiplenmek için bu çizimleri sonradan çizip üzerlerine yanlış tarihler atarak kendisini kurtarmaya çalıştığını söylüyor ve resimlerin denilen tarihlere kesinlikle ait olmadıklarını söylüyor. Ancak kitabının yayınlanmasının üzerinden 7 yıl sonra Jones bir röportajında her şeyin aslında bu kadar kesin olmadığından bahsediyor:
“Bu daha çok bir varsayım, elimizde net bir kanıt yok. Bu benim varsayımım. Ama benim gibi geçmişi araştırıp, daha önce yarasa-vari bir karakterin adı bile geçmezken bu çizimlerin yapıldığına pek inanmayan ve tarihlerin sırf destek olsunlar diye eklendiğini düşünen çok sayıda kişi var. Aslında elinde olmayan bir şey için hak talebinde bulunuyor.”
Bu konuda Hunting the Dark Knight kitabının yazarı Will Brooker ise şöyle diyor:
“Bence sahtecilik biraz ağır bir suçlama. Yıllarca Batman’in yaratılışı konusunda sesi çıkan tek kişi Bob Kane’di. Bence 1934’te çizdiği bir çizimin üzerinden ilerlemiş olması bana gayet mümkün geliyor.”
Ve son olarak Robert Conte’nin konu hakkındaki görüşlerine bakalım:
“Bir şey yarattığınızda ve ünlü olduğunuzda etkilendiğiniz şeyleri kabullenememe eğilimi olur. Gereğinden fazla etkileniş olma korkusudur bunun sebebi. Sanırım Bob Kane’de de durum böyleydi. Bu konuda herhangi bir kanıt yok, her şey sadece teoride.”
Evet, 1934 ve 1938 çizimlerinin sahte olduğuna dair herhangi bir kanıt yok. Gerçekten de Bob Kane, Batman’i bu kadar önceden düşünmüş müydü? Belki kesin kanıtlar bulamayacağız ama eğer gerçekten bu çizimler denilen tarihlerde yapılmışsa şu iki sorunun ve belki de daha ortaya çıkacak diğer soruların cevaplanması gerekiyor:
- Madem ki Batman, Bob Kane’in aklına 1934’te böyle gelmişti, Bill Finger’a götürdüğü karakter çiziminde pelerini, maskeyi ve yarasayla alakalı şeyleri bile neden dahil etmemişti? Neden ortaya çıkan ilk konsept Bird-Man olmuştu?
- Bob Kane daha öncesinde mizahi karikatürler çizen birisiydi. Neden daha Superman bile ortaya çıkmadan önce bir süper kahraman denemesi yapıyordu? Dahası süper kahramanların iş yaptığını yıllar sonra Siegel ve Schuster’la konuştuktan sonra öğrenip harekete geçecekti. Neden bir yarasa adam planlamıştı 5 sene önce?
Özetle, Bob Kane’in da Vinci’den ilham aldığını söylediği çizimler hakkında hala net bir hüküm veremiyoruz. Belki de doğruyu söylüyor bile olabilir.
3. The Bat Whispers
Bob Kane, 3. ilham kaynağının 14 yaşında izlemiş olduğu “The Bat Whispers” filmi olduğunu söylüyor. Baş karakterin “Yarasa şeklinde kafası” olmasının Batman’i yaratırken kendisini etkilediğini söylüyor. Fakat şöyle bir durum var ki The Bat Whispers, kendisinden 4 sene önce çıkan The Bat filminin yeniden çevrimiydi. Bahsi geçen yarasa şeklindeki kafa ise The Bat filmindeydi. Yeniden çekilen filmde baş karakter sadece siyah bir başlık takmaktaydı!
.jpg) |
| The Bat Whispers (1930) |
 |
| The Bat (1926) |
Her ne kadar etkileyici olsalar da yarasa şeklindeki kafa The Bat filminde bile hepi topu 5 dakika gözüküyordu.
Kane ayrıca Bat-Signal konusunda da bu filmden etkilendiğini söylüyordu:
Filmde bu görüntü bir arabanın farındaki güve sayesinde ortaya çıkıyordu. Bunun yanı sıra filmdeki Bat karakteri gerçekten de Batman’i andırmaktaydı. Fakat elimizde nihayetinde Bob Kane’in sözlerine güvenip güvenmemekten başka bir seçenek yok. Gerçekten de 14 yaşında izlediği bu filmden etkilenmiş miydi? Özellikle DVD sektörünün çok gelişmediğini düşünürsek aslında daha erken çekilmiş bir filmden bahsetmesine ne kadar güvenebiliriz? Belki de gerçekten de Bob Kane Batman’i böyle düşünmüştü. Ve yine bir önceki meselede olduğu gibi aynı soru kafamızı kurcalıyor: “Madem Kane’in aklında Batman her şeyiyle var olmuşken, Bill Finger’a götürdüğü Bird-Man isimli karakter tam bir Flash Gordon kopyasıydı? Dahası karakteri düzeltip yarasaya çevirenin de Finger olduğunu biliyoruz üstelik.”
Bob Kane’in ilham kaynakları bunlardı. Peki, Bob Kane Batman’in yazımı konusunda ne kadar etkili olmuştu? Kendisi 1965 yılında Batmania isimli fanzine gönderdiği mektupta şöyle diyor:
“İlk başlarda Bill Finger, kelimenin tam anlamıyla tüm hikayeyi yazsa da hikayeleri ortak düşündüğümüz şeylerden yola çıkıp yazıyordu ve eşsiz konseptler, hikayelerdeki şaşırtmacalar benim hayal gücümün ürünleriydi…Birçok hikayeyi Bill’e fikir vererek ben ‘sessizce’ yazdım ve o da benim bıraktığım yerlerden devam ettirdi.”
Ancak Bob Kane’in bir tane bile Batman hikayesi yazmadığını biliyoruz. Nelson Bridwell, 1971 yılının Batman hikayelerini topladığı kitabının önsözünde “Bob hiçbir hikaye yazmadı fakat hikayelerde yer alan karakterler yaratılırken elinin değdiğini söylemek yanlış olmaz.” diyordu.
Peki, Bob Kane çizim konusunda neredeydi?
Yazının başında verdiğimiz alıntıyı tekrar paylaşalım:
“Batman’in altın çağında serimi tek başıma çizdim, çiniledim ve harflendirdim…Doğrusu, bugün Batman hikayelerinin %90’ını hala ben çiziyorum.”
1940lı yılların başında, yani Batman piyasaya daha yeni yeni ısınırken Bob Kane 17 yaşında bir dondurma satıcısını asistanı olarak işe almıştı. Kane’in karamalarını bitirip yayına hazır hale getirirken zamanla Kane’in çoğu çizimlerini yapmaya başlayan bu kişi Jerry Robinson’dı. Bob Kane 1989 yılında yazdığı “Batman and Me” isimli otobiyografisinde şöyle diyor:
“Kırklı yılların başında DC, Jerry’i benden alıp iş verdi…Batman hikayelerini kendisinin çizip çinilemesine izin verdiler, kapaklarını da kendi hazırlamaya başladı.”
Yani, DC Jerry Robinson’u işe alana dek tıpkı Bill Finger gibi o da Bob Kane’in işlerini yapmaktaydı ve pastadan gelen pay doğrudan Kane’e ayrılıyordu.
Zamanla Batman’in popülaritesi arttı ve karaktere ayrılan sayfalar da çoğaldı. Çizilmesi gereken sayfalar artınca Bob Kane de asistanlarının sayısını arttırdı. Bob Kane’in asistanlarını sıralamak gerekirse şu listeyi vermek yeterli olacaktır:
- Jim Mooney,
- Stan Kaye,
- Win Mortimer,
- Mort Meskin,
- Dick Sprang,
- Lew Schwartz,
- Sheldon Moldoff,
- Charles Paris,
- Carmine Infantino,
- Fred Ray,
- Jack Burnley,
- ve tabi ki Jerry Robinson.
1943 yılında çizgi romanları tamamen bırakıp günlük çizgi roman bantları çizmeye geçti Kane. Bununla ilgili Mark Evanier’in dediklerine bakabiliriz:
“Batman’in ilk bir ya da iki yılında Kane işlerinin çoğunu asistanlarına yıkıyordu. Özellikle
gazetelere bant çizmeye başladıktan sonra iyice boşladı ve en sonunda onun elinin altından çıkan hiçbir şey yoktu.”
Her ne kadar yıllarca Batman’in isim babası olmak konusunda büyük çabalar gösterse de 1989 yılında Bob Kane, otobiyografisinde yıllar önce ölen eski arkadaşı Bill Finger’a itibarını iade etmek istiyordu:
“Ortağım ve eski dostum şimdi hayatta değil ve itiraf etmem gerek ki Bill hak ettiği tanınmışlığı ve ünü hiç alamadı. Adı söylenmeyen bir kahramandı. Çünkü ben Batman’i yarattıktan sonra gelip benimle çalıştığı zaman hiç yazar imzası olarak adı geçmedi…Ne ben onun ismini eklemeyi düşünmüştüm ne de o istemişti. Eşime sık sık “Eğer o ölmeden öncesine, 15 sene öncesine gidebilseydim ona derdim ki ‘İsmini vereceğim artık, bunu hak ettin’ derim””
Eh, bu da bir şey demektir belki de?
Gerçekten Bob Kane Batman’i yaratmış mıydı? Yahut onun üzerinde bu kadar hak iddia etmekte haklı mıydı? Büyük ihtimalle hayır. Ve büyük ihtimalle Bob Kane mi Bill Finger mı sorusuna hiçbir zaman net bir cevap verilemeyecek. Buna karar vermek de artık okura düşmekte. 75 yıl sonra en azından bize günümüzün en önemli kahramanlarından birini kazandırdıkları için Batman’in iki babasına da teşekkür etmemiz gerektiği ise elimizdeki en önemli gerçek.